در ایران حدود ۵۸۰۰۰ تن زباله در روز تولید می شود؛ به عبارت دیگر سرانه تولید زباله در کشور بیش از ۷۱۰ گرم و در شهر تهران این عدد به ۷۹۰ گرم می رسد. وقتی این اعداد را با میانگین تولید پسماند در جهان مقایسه می کنیم، می بینیم که براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، سرانه تولید جهانی زباله در هر روز برابر با ۳۰۰ گرم می باشد، یعنی سرانه تولید پسماند در ایران ۲٫۵ برابر متوسط جهانی است!
آمارهای مختلفی که وجود دارد نشان می دهند در خوش بینانه ترین حالت، حدود ۲۰ درصد از پسماندهای تولیدی در ایران بازیافت می شود و به چرخه تولید باز می گردد(حتی برخی آمارها این عدد را حدود ۱۰ درصد می دانند)؛ در حالی که در کشورهای توسعه یافته و در برخی از کشورهای در حال توسعه بیشتر از ۷۰ درصد پسماندها، بازیافت می شوند! جالب است بدانیم که در کشوری مثل سوئد ۹۹ درصد از زباله‌ها بازیافت می‌شود و در سیستم‌های مختلف تولید انرژی، برق، بیوگاز و کود زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد و سیستم مدیریت زباله در سوئد آنقدر پیشرفت داشته است که این کشور در سال های اخیر حتی با کمبود زباله روبرو شده و از کشورهای همسایه زباله وارد می کند!
شنبه های بدون پسماند
یکی از گام های اصلی در یک سامانه مدیریت مواد زائد جامد شهری، مدیریت بخش تولید ماده زائد جامد یا به عبارتی کاهش پسماند از مبدأ است. شنبه های بدون پسماند طرح بسیار خوبی است که با هدف نهادینه کردن فرهنگ محیط زیستی بین شهروندان و تفکیک پسماند خشک از مبداء اجرایی شده است. در این طرح آموزش شهروندان اهمیت ویژه ای دارد چون که تنها با مشارکت گسترده شهروندان می توان امیدوار به حفظ محیط زیست شهری و تحقق اهداف این طرح یعنی کاهش تولید پسماند و تفکیک آن در مبدأ باشیم.
در “شنبه های بدون پسماند” هدف این است که در یک روز از هفته، پسماندهای خشک تفکیک شده و با حداکثر ظرفیت و با مکانیزم های تشویقی جمع آوری مواد زائد جامد صورت گیرد.
مبحث آموزش و آگاهی در این طرح اهمیت زیادی دارد و نقش تمام دستگاه ها و نهادهای دولتی و غیردولتی از جمله شهرداری ها، صدا و سیما، سازمان حفاظت محیط زیست و آموزش و پرورش در نهادینه کردن فرهنگ مدیریت و کاهش پسماند از مبدأ بسیار حائز اهمیت است. شهروندان عزیز در تمام کشور و به ویژه نسل جدید باید با ابعاد محیط زیستی تولید حجم بالای پسماند و هزینه های گزافی که این امر به سیستم مدیریت شهری تحمیل می کند آگاه شوند، تا نهایت همکاری و مشارکت در اجرای این طرح ارزشمند صورت گیرد.
به امید روزی که در تمامی شهرهای ایران و با مشارکت تمام هموطنان عزیزمان، شاهد ” شنبه های بدون پسماند ” باشیم.