آخرین ویرایش نشریه شماره ۸۵۶ که راهنمای شناخت و مدیریت جداسازی آب شرب از آب غیرشرب بهداشتی خانگی می باشد در تاریخ پنجم بهمن ۱۴۰۰ منتشر شد. به این بهانه، نگاهی به مقدمه این نشریه انداخته ایم و در ادامه تعاریف مربوط به انواع مختلف آب را که در این نشریه بیان شده است، نیز آورده ایم تا با این اصطلاحات کاربردی آشنا شویم. در انتهای همین نوشته، لینک دریافت نشریه شماره ۸۵۶ قرار داده شده است که از لینک ارائه شده، می توانید آن را دانلود نمایید.

محدودیت ها و برداشت بی رویه از منابع آب و افزایش آلودگی آن ها، باعث تضعیف این منابع حیاتی شده است. ایران به دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان در زمره کشورهای با محدودیت منابع آب قلمداد می شود که برداشت از منابع آب تجدید شونده آن بیشتر از میزان توصیه شده توسط رهنمودهای بین المللی است. با توجه به سابقه طولانی فعالیت های مدیریت تولید آب در کشور و به منظور مدیریت بهینه نیازهای آبی، اینک استفاده از روش های مدیریت تقاضا و توزیع آب ضروری است. یکی از روش های مدیریت تقاضای آب، جداسازی مصارف شرب و غیر شرب بهداشتی خانگی است. ایده جداسازی آب در مصارف آب شرب و غیر شرب خانگی با فرض امکان استفاده از آب های با کیفیت نازل تر در کاربری های غیر شرب خانگی و در مدار قرار دادن منابع آبی باکیفیت غیر آشامیدنی، در چرخه مدیریت آب شهرها و روستاها مطرح و بر مبنای آن، در تدوین نشریه ۸۵۶ به اجرا درآمد.

اگرچه جداسازی مصارف آب خانگی مزایایی دارد، اما با محدودیت هایی چون هزینه های احداث تأسیسات دوگانه توزیع آب، میزان پذیرش اجتماعی و رعایت الزام های مهندسی، عدم امکان نظارت مستمر بر تأسیسات خانگی و نگرانی های جدی بهداشتی مترتب بر آن نیز همراه است. پروژه های جداسازی مصارف آب در دنیا زمانی موفق بوده اند که در کنار مزایا، به محدودیت ها و شرایط خاص اجرای آن نیز توجه شده است.

در ادامه با تعاریف انواع آب های مختلف، که موردِ تأکید نشریه شماره ۸۵۶ است، آشنا می شویم.

آب خانگی(Domestic Water)
آبی که برای تمام مصارف خانگی شامل آشامیدن، استحمام، پخت و پز، ظرف شویی، لباس شویی و سرویس بهداشتی استفاده می شود.

آب آشامیدنی(Drinking Water)
آبی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و رادیواکتیو آن در حدی باشد که مصرف آن جهت آشامیدن، عارضه سویی در کوتاه مدت یا درازمدت، برای سلامت انسان، ایجاد نکند.

آب شرب(Potabe Water)
آبی است که برای مصارف خانگی، شامل آشامیدن، پخت و پز و بهداشت شخصی مورد نیاز است. مشخصات کیفی آب قابل شرب، مطابق با مشخصات استانداردهای ملی آب آشامیدنی کشور است.

آب غیرشرب(Nonpotable Water)
آبی است که ممکن است به علت داشتن ناخالصی، مواد معدنی، عوامل عفونت زا و آلودگی های قابل اعتراض، برای آشامیدن، ناسالم و یا ناخوشایند باشد.

آب غیرشرب بهداشتی خانگی
مطابق تعریف نشریه شماره ۸۵۶ وزارت نیرو که راهنمای شناخت و مدیریت جداسازی آب شرب از غیرشرب بهداشتی خانگی می باشد:
آبی است عاری از عوامل میکروبی بیماری زا که ممکن است به علت داشتن ناخالصی ها، مواد معدنی و آلودگی های قابل اعتراض، برای آشامیدن، ناسالم و یا ناخوشایند باشد. در مصارف خانگی، آب غیر شرب بهداشتی خانگی با رعایت کیفیت مورد نیاز و شرایط خاص اجرایی تعریف شده، برای فلاش تانک سرویس بهداشتی و آبیاری زیرسطحی فضای سبز قابل استفاده است.

آب باران(Rain Water)
نزولات جوی که از ناحیه بارش، شامل زمین یا بام های عمومی و خصوصی، وارد هیچ سامانه بیرونی جمع آوری رواناب، زهکش، مسیل یا آبراه انتقال جریان نشده است.

رواناب(Storm Water)
آب بارانی که از ناحیه بارش وارد سامانه جمع آوری آب باران شده است. این آب شامل آب های جمع آوری شده توسط سامانه مرکب جمع آوری آب باران و فاضلاب نیست.

آب پیرامونی(Ambient Water)
منظور از آب پیرامونی در نشریه ۸۵۶ وزارت نیرو، آب های طبیعی تصفیه نشده یا با حداقل تصفیه است. این آب ها شامل آب های شیرین سطحی مانند آب رودخانه ها، نهرها و دریاچه ها و آب های زیرزمینی هستند و شامل آب شور دریاها، آب های لب شور، آب بازچرخانی شده فاضلاب و آب باران نمی شود.

آب بازچرخانی شده(Recycled Water)
فاضلاب تصفیه شده در تصفیه خانه های فاضلاب که برای مصارف آب غیرشرب بهداشتی خانگی مناسب است. آب بازچرخانی شده باید با معیارهای کیفی آب غیر شرب بهداشتی ارائه شده در نشریه ۸۵۶، انطباق داشته باشد.

آب خاکستری(Gray Water)
فاضلاب های ناشی از فعالیت های خانگی شامل، اما نه محدود به فاضلاب دوش، وان، روشویی، ماشین های لباسشویی، به استثنای فاضلاب سرویس های بهداشتی، کف شور آشپزخانه و ماشین ظرفشویی اطلاق می شود.

آب جایگزین(Alternate Non-Potable Water)
منظور از آب جایگزین در نشریه ۸۵۶ کلیه منابع تأمین آب غیر شرب شامل آب خاکستری، آب باران، رواناب، آب بازچرخانی شده و آب پیرامونی است.

منبع: راهنماي شناخت و مديريت جداسازي آب شرب از آب غيرشرب بهداشتي خانگي(نشریه شماره ۸۵۶)

برای دانلود نشریه شماره ۸۵۶ اینجا کلیک نمایید.